Meer over VINYL & AUDIO

Hoewel de elpees en singles van vroeger tegenwoordig door sommigen worden beschouwd als uitgestorven dinosauriërs weten de echte kenners op audio gebied wel beter.

Hij is weer helemaal terug van (bijna) weggeweest: de langspeelplaat. Geruchten dat de aloude vinyl grammofoonplaat helemaal is uitgestorven zijn dan ook zwaar overdreven. In feite is de elpee nog steeds springlevend en is ondertussen, mede door het internet bezig aan een opmars en klaar voor een tweede leven. Ook al kregen we de cd, internet en mp3, toch overleeft de langspeelplaat.

Heimwee naar de warmte van vinyl? De vraag naar oud vinyl stijgt en stijgt. Opvallend is dat de zwarte schijf ook hernieuwde belangstelling geniet van liefhebbers van rock- en popmuziek. Sommige audio-enthousiasten beweren zelfs dat, hoewel een lp veel kwetsbaarder is dan een cd, de geluidskwaliteit bij vinyl nog steeds beter is.

Een langspeelplaat, ook wel vinylplaat of album genoemd wordt vaak afgekort tot lp of elpee en is een van vinyl gemaakte grammofoonplaat van 30 cm (12”) in diameter. Deze biedt aan elke kant ruimte aan 20 à 30 minuten muziek. De langspeelplaat werd in 1948 geïntroduceerd door  Columbia Records. Sinds 1990 is de langspeelplaat grotendeels vervangen door de compact disc, hoewel sommige artiesten nog steeds hun muziek alleen op lp uitbrengen. De meeste lp's moeten op 33⅓ toeren per minuut worden afgedraaid.

Tegenwoordig wordt de lp relatief aan andere muziekdragers zeer weinig verkocht. Toch worden er nog steeds miljoenen elpees gemaakt. Lang nadat de plaat werd doodverklaard, zo midden jaren 90, werd het vinyl in leven gehouden door de dance-dj's. Zij kunnen meer met een lp dan bijvoorbeeld een cd. 

De Single. Naast de elpee kwam RCA met een 45-toerenplaat van 17,5 cm (7"), die als singles bekend werden. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor gebruik met een platenwisselaar. Ze hebben een groter gat in het midden, zodat er ruimte is voor het wisselmechaniek. Deze platen werden oorspronkelijk geleverd met een uitneembaar inzetstukje zodat ze ook afgespeeld konden worden op een platenspeler met een kleine as. Later kon een voorgestanst deel worden uitgebroken voor gebruik met een platenwisselaar.

Een single is plaat waarop maar één of twee nummers staan van een artiest of band. Het is de goedkopere variant van een album. De term single wordt echter vaker in overdrachtelijke zin gebruikt om een enkel nummer van een album aan te duiden wat apart wordt uitgebracht ter promotie van een album. Omdat singles tweezijdig afspeelbaar zijn, is er sprake van een A- en een B-kant. De A-kant bevat het nummer dat het hitgevoeligst werd geacht. De B-kant (ook wel flipside genoemd) bevat meestal een nummer van mindere kwaliteit, omdat de plaat nu eenmaal een B-kant moet hebben. Er kan echter sprake zijn van een single met 'twee A-kanten', dus twee hitgevoelige tracks. Ze kunnen worden afgespeeld op platenspelers (pick-ups) en draaien dan meestal op een snelheid van 45 toeren (45 rpm).

De meest populaire singles zijn te vinden in hitlijsten als de Nederlandse Top 40.

Een 12-inch is een vinylsingle op elpeeformaat, waarop aan elke kant doorgaans één nummer geperst staat. Omdat er meer ruimte is voor de loop van de groeven en ze op 45 toeren worden afgespeeld, kan een groefloop geperst worden waarmee voor het geluid een groter dynamisch bereik en een groter frequentiebereik haalbaar zijn. 12-inches werden tijdens de opkomst van de disco populair onder diskjockeys in discotheken, die vroegen om langere versies van discohits.

Voorbeelden van de ontwikkeling van langere versies in de jaren zeventig zijn: Love to love you baby van Donna Summer in een 16 minutenversie en het album Never can say goodbye van Gloria Gaynor, waarbij zelfs nummers in elkaar werden gemixt.

Eind jaren 70 kwam de 12-inch steeds meer in zwang: niet langer was het 12-inchformaat voorbehouden aan discoartiesten, getuige de discomixen van Miss you van the Rolling Stones, Da ya think I'm sexy van Rod Stewart en I was made for loving you van Kiss. Deze trend zette zich voort in de jaren 80, waarbij het eerder regel dan uitzondering was dat pop- en rockartiesten 12-inchsingles uitbrachten.

Most Popular Song Each Month in the 70s